Tin tức

Việt Nam hưởng lợi những gì từ dòng vốn FDI? Theo HSBC, các quốc gia trong khu vực ASEAN như Việt Nam và Malaysia đang hưởng lợi chính từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, đồng thời tận dụng vị thế ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu khi các công ty công nghệ lớn đang tìm kiếm sự đa dạng hóa vị thế địa lý của họ. 

Báo cáo “ASEAN Perspectives – Dòng vốn FDI: Bền bỉ đối mặt với thách thức” của Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC cho biết, mặc dù triển vọng ngắn hạn trong lĩnh vực thương mại có vẻ ảm đạm, ASEAN vẫn tiếp tục thu hút FDI và đạt thị phần toàn cầu gần 17%. Nhiều khoản đầu tư đã được chú ý đổ vào chuỗi cung ứng công nghệ và phát triển xe điện trong khu vực, cũng như trong hoạt động tài chính.

Dòng vốn FDI vào các nước ASEAN tăng cao kỷ lục

Dòng vốn FDI vào ASEAN đang ghi nhận mức tăng cao kỷ lục. Theo HSBC, sau đại dịch COVID-19, thị trường thương mại toàn cầu đã đối mặt với nhiều thách thức, khiến cho người tiêu dùng chuyển đổi sử dụng dịch vụ thay vì hàng hóa, và lạm phát gia tăng, tạo áp lực lên tiền tệ của các quốc gia phương Tây, ảnh hưởng đặc biệt nặng nề đến các nhà xuất khẩu trong khu vực ASEAN.

Tuy nhiên, FDI vẫn là một điểm sáng quan trọng trong bức tranh khó khăn này, vì nó phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn của một nền kinh tế. Bất chấp những khó khăn ngắn hạn trong thương mại, sự gia tăng ổn định của vốn FDI là quan trọng để nâng cao chuỗi giá trị và củng cố vị thế quan trọng của ASEAN trong thương mại toàn cầu.

Trong 30 năm qua, ASEAN đã chứng kiến một luồng vốn FDI lớn nhờ vào tiềm năng tăng trưởng, hiệu quả chi phí gia tăng, các hiệp định thương mại và quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế. Dù khủng hoảng tài chính châu Á (AFC) đã làm suy giảm môi trường đầu tư, nhưng khủng hoảng tài chính toàn cầu (GFC) năm 2008-2009 lại là động lực quan trọng, thúc đẩy sự bùng nổ FDI khi các doanh nghiệp quốc tế tìm kiếm cơ hội đầu tư trong các nền kinh tế đang phát triển nhanh với chi phí cạnh tranh.

Tổng vốn FDI vào ASEAN-6 đạt trung bình gần 128 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2010-2019, tăng gấp ba lần so với thập kỷ trước. FDI ròng trung bình cũng đạt gần 53 tỷ USD mỗi năm trong cùng kỳ, gấp bốn lần mức trung bình của thập kỷ trước. Đặc biệt, xu hướng này càng gia tăng trong thời kỳ hậu COVID-19, khi tổng vốn FDI tăng đáng kể lên trung bình khoảng 185 tỷ USD, với FDI ròng tăng gấp đôi, lên mức 105 tỷ USD trong khoảng thời gian ngắn từ 2020-2022.

Các nhà đầu tư đang rót vốn vào quốc gia nào và họ đến từ đâu?

Theo HSBC, câu hỏi này phản ánh sự đa dạng của cơ hội tăng trưởng trong khu vực. Các nhà đầu tư đến từ Mỹ, Liên minh châu Âu và khu vực châu Á đang tập trung vào nhiều quốc gia khác nhau trong ASEAN. Trong thời gian dài, các nước Đông Bắc Á chiếm 1/3 tổng vốn FDI vào ASEAN, nhưng đầu tư nội khối ASEAN giờ đây đã trở thành nguồn cung cấp hàng đầu nếu tính theo nguồn đầu tư từ Đông Bắc Á theo từng nền kinh tế.

Sự hội nhập kinh tế ngày càng mạnh mẽ giữa các quốc gia thành viên ASEAN đã làm cho các nhà đầu tư đổ vốn vào các quốc gia có tiềm năng tăng trưởng, như Việt Nam và Indonesia. Dù tỷ lệ FDI vào ASEAN theo nguồn vẫn ổn định, Mỹ nổi bật là quốc gia đầu tư FDI chủ chốt vào khu vực. Trong 3 năm gần đây, Mỹ, chiếm 17% thị phần, đã vượt qua nội khối ASEAN (14%) để trở thành quốc gia đầu tư FDI lớn nhất trong khu vực, mặc dù chênh lệch không lớn. Thay đổi này thể hiện sự chuyển đổi chuỗi cung ứng của các nhà đầu tư Mỹ sau căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và tăng trưởng ổn định sau đại dịch.

Mỹ đứng đầu về đầu tư FDI trong các lĩnh vực sản xuất và tài chính của ASEAN, chiếm gần 30% vốn FDI trong mỗi lĩnh vực. Điều này thể hiện rõ hơn trong lĩnh vực sản xuất, là động lực chính thu hút vốn đầu tư nước ngoài của ASEAN.

Trong 5 năm qua, Mỹ đã rót trung bình 12 tỷ USD, tương đương tổng vốn FDI từ EU và ASEAN. Điều này cho thấy một phần lớn vốn FDI của Mỹ đã đổ vào ngành sản xuất tiên tiến, như sản xuất chất bán dẫn cao cấp ở Singapore và Malaysia.

Ngoài Mỹ, những nhà đầu tư ASEAN cũng đặc biệt quan tâm đến châu Âu và Nhật Bản. Thú vị là nguồn vốn FDI từ châu Âu chủ yếu tập trung vào lĩnh vực “bán buôn, bán lẻ và sửa chữa xe gắn máy”, trong khi nhà đầu tư Nhật Bản hướng sự quan tâm vào “vận tải và kho bãi”. Sự đa dạng của FDI này thể hiện rõ trong lĩnh vực sản xuất, là yếu tố chủ chốt thu hút đầu tư nước ngoài của ASEAN.

Các nhà đầu tư Trung Quốc, trước đây tập trung mạnh vào bất động sản ASEAN, đang chuyển đổi nhanh chóng với việc đầu tư vào lĩnh vực sản xuất đang phát triển nhanh chóng trong khu vực. Tổng cộng, xu hướng này cho thấy sự đa dạng và sự thay đổi linh hoạt trong nguồn vốn FDI, đồng thời phản ánh mạnh mẽ sự phát triển và hấp dẫn của ASEAN trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.

Các quốc gia & Việt Nam hưởng lợi những gì từ dòng vốn FDI?

Theo HSBC, các nước ASEAN có sự khác biệt lớn về khả năng thu hút đầu tư nước ngoài. Singapore vẫn là đầu tàu của khu vực với dòng vốn FDI cao nhất, chiếm trung bình 25% GDP trong 5 năm qua. Điều này không chỉ do Singapore có môi trường kinh doanh thuận lợi, mà còn do nó là một trung tâm tài chính quốc tế.

Các nước khác như Việt Nam và Malaysia cũng được hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và vai trò ngày càng lớn của họ trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Họ đã thu hút được nhiều gã khổng lồ công nghệ muốn đa dạng hóa hoạt động của họ ở nhiều địa điểm khác nhau.

Ngược lại, Thái Lan, nước đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (ODI) lớn nhất tại ASEAN, đang gặp khó khăn trong việc thu hút FDI. Indonesia và Philippines, hai nước có dân số lớn nhất trong khu vực, cũng đang bị tụt hậu so với các nước khác. Tuy nhiên, điều này có thể đang thay đổi với một số nước, khi chuỗi cung ứng xe điện đã mở ra những cơ hội mới gần đây.

Singapore

Dù nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều bất ổn, Singapore vẫn tiếp tục thu hút các cam kết đầu tư đẳng cấp quốc tế, đạt mức kỷ lục 17 tỷ USD vào năm 2022. Khoảng một phần tư đã đổ vào các dịch vụ tài chính hàng đầu của nước này trong khi gần 80% vốn FDI tập trung vào ngành điện tử. Thực tế, Singapore đã có lợi thế lâu nay trong ngành sản xuất hiện đại, đa dạng và có vốn đầu tư cao, bao gồm chip tiên tiến, dược phẩm và máy móc có độ chính xác cao. Chính phủ Singapore đã đặt mục tiêu tăng trưởng sản xuất của nước này lên 50% vào năm 2030, từ mức cơ bản cao.

Việt Nam

Việt Nam là một câu chuyện thành công về FDI và những lợi ích mang lại. Kể từ khi thực hiện Đổi Mới vào năm 1986, Việt Nam đã thu hút được dòng vốn FDI lớn, trở thành một ngôi sao đang lên trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu.

Việt Nam đã nâng cao giá trị gia tăng của ngành dệt may và giày dép, và phát triển thành một trung tâm lắp ráp điện tử quan trọng. Việt Nam đã thành công trong lĩnh vực công nghệ nhờ vào lộ trình FDI dài hạn của Samsung tại Việt Nam với khoản đầu tư 18 tỷ USD trong hai thập kỷ qua, một nửa sản lượng điện thoại thông minh của Samsung trên toàn cầu đến từ Việt Nam. Điều này cũng đã thu hút các gã khổng lồ công nghệ khác, đặc biệt là Apple, mở rộng hoạt động của họ.

Việt Nam vẫn tiếp tục đi đầu trong việc thu hút FDI chất lượng, bất chấp những thách thức thương mại. Đầu tư GI, đầu tư thành lập mới, tại Việt Nam đã tăng 40% so với cùng kỳ trong 8 tháng đầu năm 2023, trong đó riêng lĩnh vực sản xuất đã chiếm 85% tổng vốn FDI mới.

Đặc biệt, vốn FDI mới đổ vào lĩnh vực sản xuất từ đầu năm tới giờ đã vượt mức đầu tư mỗi năm trong ba năm vừa qua một cách đáng ngạc nhiên. Việt Nam có thể hy vọng phục hồi khi chu kỳ kinh tế thay đổi, theo HSBC.

Malaysia

Malaysia cũng là một quốc gia được hưởng lợi từ ngành công nghiệp bán dẫn, là thế mạnh của ngành sản xuất của nước này. Ngành sản xuất công nghệ của nước này vẫn sử dụng nhiều lao động so với các nước tiên tiến như Hàn Quốc, Đài Loan và Singapore.

Malaysia đã có được vị trí quan trọng trong một số loại chất bán dẫn nhờ có nguồn vốn công nghệ ổn định từ Mỹ và Châu Âu trong những năm gần đây. Điều này thể hiện rõ nhất ở một số mảng của ngành mạch tích hợp (IC), khi thị phần của nước này bất ngờ tăng lên gần 45% chỉ trong một năm. Cả chip xử lý và chip khuếch đại đều chiếm 10% thị phần toàn cầu. Thủ tướng Anwar coi việc thu hút FDI cao cấp là một trong những mục tiêu hàng đầu để phục hồi ngành sản xuất của Malaysia, theo kế hoạch kinh tế 10 năm đầy tham vọng của ông.

Malaysia cũng có nhiều lĩnh vực khác ngoài điện tử. Các nhà đầu tư không những quan tâm đến ngành năng lượng truyền thống (như dầu khí) mà còn tăng cường quan tâm đến năng lượng tái tạo bởi vì quá trình chuyển đổi năng lượng rất quan trọng. Risen Energy, công ty năng lượng mặt trời của Trung Quốc, đã tuyên bố đầu tư đầu tiên vào ASEAN vào cuối năm 2021, với dự định đầu tư hơn 10 tỷ USD trong 15 năm để sản xuất các mô-đun quang điện có hiệu suất cao.

Indonesia

Một số người quan sát nền kinh tế của Indonesia có thể than phiền rằng một số yếu tố của nền kinh tế không tốt. Dòng vốn FDI dường như ổn định ở mức 21 tỷ USD mỗi năm trong vài năm gần đây. Nhưng chúng tôi không quá bận tâm.

Indonesia mới vượt qua khủng hoảng đại dịch và cần thời gian để các bộ phận khác phục hồi. Dòng vốn FDI có vẻ không đổi theo USD, nhưng Indonesia đang chiếm được thị phần trong FDI toàn cầu. Một chỉ số khác về dòng vốn nước ngoài – vốn đầu tư nước ngoài thực hiện – đã tăng mạnh và trong các ngành có giá trị gia tăng cao hơn.

Trong 5 năm trở lại đây, hơn 30 tỷ USD (0,9% GDP) đầu tư nước ngoài vào kim loại và sản xuất hàng hóa kim loại đã được thực hiện và Trung Quốc đã góp phần quan trọng trong sự tăng trưởng xuất khẩu kim loại chế biến của Indonesia.

Thái Lan

Do dân số già và chi phí lao động tăng cao, Thái Lan đã gặp nhiều thách thức trong việc hút FDI trong thập kỷ vừa qua. Nhưng điều này không có nghĩa là Thái Lan đã bỏ cuộc.

Các nhà chức trách đang nỗ lực khôi phục dòng vốn FDI bằng cách phát triển Hành lang kinh tế phía Đông (EEC), một khu vực kinh tế đặc biệt gồm ba tỉnh, với mục đích tạo ra các ngành công nghiệp có đường cong chữ S – những ngành có công nghệ và sáng tạo cao – như ô tô, điện tử thông minh, du lịch y tế và chăm sóc sức khỏe.

Đặc biệt, các nhà chức trách đang ưu tiên các chiến lược phát triển ngành công nghiệp xe điện của Thái Lan. Thái Lan từng được gọi là “Detroit của châu Á” vào những năm 1990-2000, khi dòng vốn FDI liên quan đến ô tô từ Nhật Bản đổ vào Thái Lan, chính quyền Thái Lan đang muốn khai thác lợi thế cạnh tranh của mình trong sản xuất ô tô và chuyển hướng sang sản xuất xe điện.

Ví dụ, Thái Lan đã cung cấp các ưu đãi lớn cho các nhà sản xuất xe điện, như chương trình hỗ trợ 24 tỷ THB (0,7 tỷ USD) cho các nhà sản xuất pin, cũng như giảm 40% thuế cho xe điện nhập khẩu và giảm giá 70-150 nghìn THB cho người tiêu dùng. Kết quả là, điều này đã mang lại một số kết quả tích cực, với nguồn vốn FDI tăng vọt chỉ trong nửa đầu năm 2023 

Philippines

Dù không phải là điểm đến hàng đầu của các nhà đầu tư vào ASEAN nhưng Philippines vẫn nằm trong nhóm thu hút FDI, tính theo % GDP. Phần lớn dòng vốn FDI dựa vào đặc tính nhân khẩu học lợi thế của nền kinh tế. Quần đảo này đang ở giai đoạn phân chia dân số với độ tuổi trung bình chỉ 25 tuổi. Điều này cho thấy nhu cầu tiêu dùng có thể sẽ tăng mạnh trong 5 năm tới, thu hút nhiều thương hiệu tiêu dùng.

Chính quyền cũng đã thực hiện những cải cách lớn để hút FDI vào cơ sở hạ tầng và dịch vụ công thiết yếu. Năm 2022, chính quyền Marcos đã cải cách Đạo luật Dịch vụ Công, hiện cho phép 100% sở hữu nước ngoài đối với đường sắt, sân bay, đường cao tốc và viễn thông. Các nhà lập pháp cũng đang cố gắng sửa đổi luật PPP để đơn giản hóa quy trình. Điều quan trọng không kém, chính phủ đã làm rõ trong Quý 4 vừa qua rằng người nước ngoài được phép sở hữu hoàn toàn trong các dự án năng lượng tái tạo. Tất cả những cải cách này đều hy vọng mang lại lợi ích trong tương lai.

Việt Nam, Malaysia vẫn dẫn đầu khu vực về thu hút FDI nhưng Thái Lan và Philippines cũng đang theo kịp.

Theo HSBC, thu hút FDI là một bức tranh đa chiều tại ASEAN. Ngoài Singapore, Việt Nam và Malaysia, với lợi thế trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, vẫn là những quốc gia dẫn đầu, với mức phê duyệt FDI ổn định quanh mức 3% GDP. Điều này cho thấy những tiến bộ mới trong lĩnh vực sản xuất, mặc dù quá trình phục hồi trong chu kỳ thương mại hiện tại dường như chậm trễ.

Thái Lan, sau nhiều năm thụt lùi về dòng đầu tư từ nước ngoài, dường như đang theo kịp nhờ có thế mạnh trong ngành công nghiệp ô tô có thể ứng dụng trong chuỗi cung ứng xe điện đang phát triển. Mặc dù FDI vẫn chưa tăng nhiều, Indonesia có một cơ cấu tốt trong chuỗi cung ứng xe điện, trong khi đó, Philippine cũng có đà tăng trưởng khả quan.

Như vậy, Việt Nam đã đạt được nhiều lợi ích quan trọng từ dòng vốn FDI một cách rõ rệt. Sự đầu tư nước ngoài không chỉ mang lại nguồn vốn quan trọng để phát triển kinh tế mà còn đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Thị trường lao động đang ngày càng được đào tạo và phát triển, với nhiều người lao động có cơ hội tiếp cận công nghệ và kiến thức mới. Việt Nam cần tiếp tục tăng cường quản lý chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư nước ngoài, đồng thời nắm bắt cơ hội để hòa nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.

Hy vọng bài viết trên Ngô Gia Group đã cung cấp cho quý khách hàng những thông tin hữu ích! Đừng quên truy cập website ngogiagroup.com.vn thườn xuyên để không bõ lỡ những tin tức thị trường bất động sản mới nhất nhé!

LeCongHon